عبارات استاندارد مکالمات دریایی سازمان جهانی دریانوردی یا SMCP چیست

عبارات استاندارد مکالمات دریایی سازمان جهانی دریانوردی (IMO Standard Marine communication Phrases )، در واقع گروهی از جملات کلیدی به زبان انگلیسی هستنند که توسط این سازمان به منظور ارتقا و تسهیل محاورات رادیویی کشتی با کشتی یا با ساحل و محاورات روزمره روی کشتی تدوین گردیده.  اما آنچه که امروزه توسط دریانوردان، بنادر و در شرایط اضطراری مورد استفاده قرار میگیرد ماحصل سالها تلاش، تجربه و برآورد موقعیتهای متفاوت در دریاست.

طبیعت و نوع کار دریا، وجود خدمه چند ملیتی در کشتی ها، سفر به بنادر مختلف با گویشها و زبانهای متفاوت و قرار گرفتن در شرایط اضطراری متفاوت و همچنین نیاز به ارتباط مناسب بین خدمه کشتی موجب شکل گرفتن نوعی خاص از مکالمات و اصطلاحات بین دریانوردان گردید. تلاشهای بسیاری برای استاندارد کردن شیوه مکالمات دریایی، در شرایط متفاوت، بین کشتی ها، کشتی و اتاق کنترل بنادر و بین کشتی و بالگرد، در زمان عملیات نجات در دریا، صورت گرفت. این تلاشها به دلیل وقوع برخی حوادث ناگوار و عدم وجود روشی معمول و قابل فهم توسط طرفین، سرعت بیشتری گرفت. استفاده از زبانهای متفاوت و نبود روشهای قابل فهم برای ارتباط، دلیل عدم ارسال به موقع نیروهای امدادی و از دست رفتن جان بسیاری از افراد در دریا بود.

اولین تلاشها برای تدوین روشی استاندارد در این زمینه، توسط پروفسور پیتر ترونس (Peter Strevens)، از دانشگاه کمبریج و کاپیتان فرد ویکس (Fred Weeks)، از دانشگاه فنی پلایموس (Plymouth)، صورت گرفت که نتیجه آن انتشار دو کتاب “Sea speak” و “Wavelengths” بود. هر دوی این کتابها در مراکز آموزشی و دانشگاههای دریایی در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفتند.

در همین زمان گارد ساحلی کشور کانادا تحت عنوان یک پروژه، اقدام به ساخت فیلمهای آموزشی، در مورد آبراههای سنت لورنس، کانال مانش و تعمیرات کشتی، پرداخت. این فیلمها، علاوه بر آموزش عملی برای دریانوردان، مثالهایی از روشهای مکالمه بر روی کشتی و نقاط مختلف جهان را در بر داشت و در عین حال اهمیت استفاده درست و بجای مکالمات را برای ایمنی کشتی، خدمه و بار کشتی را گوشزد می‌کرد.

در سال 1973 کمیته ایمنی سازمان جهانی دریانوردی در بیست و هفتمین جلسه خود به این نتیجه رسید که، شیوه ای خاص و رایج از مکالمه به زبان انگلیسی برای مواقعی که ارتباط از طریق مکالمه صورت می‌گیرد و اختلاف زبان ممکن است مشکلاتی ایجاد کند مورد نیاز میباشد. خطرات در دریا مشابه نیستند و نوع نیاز با توجه به نوع خطر متفاوت خواهد بود.

به دنبال تصمیم کمیته ایمنی سازمان جهانی دریانوردی جملات استاندار مکالمات ناوبری شکل گرفت. این شیوه از مکالمه دریایی در سال 1977 مورد پذیرش قرار گرفت و بعد از اینکه چندین سال در موسسات آموزشی و دانشگاههای دریایی مورد استفاده قرار گرفت در سال 1985 میلادی دستخوش بازبینی و تغییرات جدیدی شد.

متن بازبینی شده بصورت عمده در موسسات آموزشی دریایی در خشکی و روی کشتی ها مورد استفاده قرار گرفت. اما اتفاقات و خطرات در دریا همچنان ادامه دار بود و نواقص در شیوه های ارایه شده و نوع مکالمات همچنان مشهود بود. وجود این موارد باعث بازبینی و ویرایش مکالمات استاندارد ناوبری جهت ارتقای سطح کیفی مکالمات بین خدمه چند ملیتی و کشتی های مختلف شد.

در سال 1992 کمیته ایمنی سازمان جهانی دریانوردی در شصت و ششمین جلسه این کمیته، به یکی از کمیته های زیر مجموعه خود دستور تدوین شیوه جامعی از مکالمات دریایی به عنوان جایگزینی مناسب بجای مکالمات استاندارد ناوبری سال 1985 را داد. این کمیته می‌بایست محیط در حال تغییر و مدرن صنعت دریانوردی و شیوه های اصلی و متفاوت مکالمات شفاهی در شرایط خاص را مد نظر قرار می داد.

در سال 1997 کمیته ایمنی دریایی در شصت و هشتمین جلسه خود نسخه پیش نویش «عبارات استاندار مکالمات دریایی سازمان جهانی دریانوردی» (به اختصار به آن SMCP  می گویند) را که توسطه کمیته زیر مجموعه آن (ایمنی ناوبری) تهیه شده بود ارایه داد. به دنبال طی شدن زمان آزمایش در دریا و موسسات و آموزشگاههای دریایی مختلف، نسخه پیش نویس با توجه به نظرات ارایه شده در مورد آن و اصلاحات لازم در این مورد در نهایت در ماه نوامبر سال 2001 میلادی تحت عنوان “عبارات استاندار مکالمات دریایی سازمان جهانی دریانوردی” یا IMO SMCP مورد پذیرش قرار گرفت (Resolution A.918/22).

البته مجموعه گردآوری شده از جملات استاندارد به معنای یک دستورالعمل فنی و یا قانون دریایی تلقی نمی‌شود. نسخه جدید  SMCP، بر پایه آگاهی مقدماتی از زبان انگلیسی و شامل جملاتی است که اغلب موارد ایمنی و محاورات در این زمینه را پوشش می‌دهد و هدف اصلی آن کمک به نجات افراد در دریا و از میان برداشتن مشکلاتی است که ممکن است به دلیل اختلاف زبان منجر به سانحه دریانوردی شود. علاوه بر این، در کنار موارد ایمنی و اضطراری به مکالمات روزمره کشتی‌ها مانند پهلودهی شناورها نیز پرداخته شده است.

شیوه استاندارد مکالمات دریایی سازمان جهانی دریانوردی،SMCP ، جهت کاربردهای زیر ارایه شده است:

1. برای کمک به ارتقا ایمنی ناوبری درارتباط رادیویی بین کشتی ها
2. تسهیل و استاندارد سازی مکالمات هنگام ورود به بنادر، آبراهها و استفاده بر روی کشتی هایی با خدمه با ملیت های متفاوت،
3. جهت کاربردهای آموزشی

کتابچه عبارات استاندارد مکالمات دریایی، SMCP، که توسط سازمان جهانی دریانوردی منتشر شده، به دو بخش عمده تقسیم می‌شود: قسمت اول یا بخش A که شامل مکالمات با خارج از کشتی است، مانور و حرکت کشتی، ایمنی ناوبری، شرایط اضطرار و ارتباط با راهنمای کشتی را در بر می‌گیرد و قسمت دوم یا بخش B، به عنوان مکمل بخش نخست، شامل جملات استاندارد ایمنی بر روی کشتی و کاربردی برای امور دریایی خواهد بود.

ارتباط کارامد با دیگران از جمله اصول اولیه یک کار تیمی است و عدم دریافت و یا ارسال درست فرامین بر روی کشتی و هنگام عملیات از جمله عوامل اصلی بروز حوادث خواهد بود. مطالعات انجام شده در زمینه تاثیر نیروی انسانی در بروز حوادث دریایی، با تمرکز بر توانایی های ارتباطی خدمه شناورها، نشان داده که حدود یک سوم حوادث دریایی ناشی از عدم آشنایی با اصطلاحات دریایی زبان انگلیسی می‌باشد.

بر اساس قوانین بین المللی دریایی (کنوانسیون بین المللی استاندادهای آموزشی برای دریانوردان،(STCW convention) آشنایی و توانایی بکارگیری SMCP، برای کلیه دریانوردانی که بر روی کشتی های با ظرفیت بالای 500 تن مشغول فعالیت هستند، از الزامات قانونی جهت اخذ گواهینامه های دریانوردی می‌باشد. وجود چنین الزاماتی موجب شکل گیری دوره های آموزشی برای دریانوردان جهت آشنایی با زبان محاوره‌ای در دریا شده است که از جمله آنها میتوان به پروژه MarEng که یکی از پروژه های اتحادیه اروپا تحت برنامه لئوناردو داوینچی، جهت ارتقا سطح آشنایی خدمه کشتی با شیوه مکالمات دریایی بود، اشاره کرد.

نویسنده: کاپیتان حمید نیک بین